
Inspirerend Meertalig Onderwijs
Introductie
Op deze website vind je inspiratie; inspiratie voor goed talenbewust onderwijs met een speciale focus op het Fries. De website is een onderdeel van Taalplan Frysk 2030 en een initiatief van het lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid van NHL Stenden Hogeschool en Cedin.
De website is in eerste instantie bedoeld voor de onderwijspraktijk, dus voor leraren en taalcoördinatoren die zoeken naar inspirerende activiteiten rondom meertaligheid, met het accent op het leergebied Friese taal en cultuur. Scholen kunnen putten uit de activiteiten en ze naar eigen hand zetten, zodat ze passen in de eigen schoolcontext.
Deze website biedt verschillende routes aan scholen die, in plaats van of in samenhang met een taalmethode, streven naar een rijke en inspirerende leeromgeving, om te komen tot goed talenbewust onderwijs met het accent op het leren en gebruiken van het Fries.
De secretarisvogel staat symbool voor IMO. De vogel dankt zijn naam aan de sierveren op zijn kop. Vroeger gebruikten klerken veren als schrijfgerei. In de IMO-projecten staat het leren en gebruiken van taal centraal, niet alleen schrijven maar ook lezen, luisteren en spreken. De eigenwijze houding en sierveren op zijn kop verwijzen naar onze eigenwijze inspirerende taalprojecten.
Visie
Steeds meer scholen realiseren zich dat het taalonderwijs minstens deels een integraal onderdeel zou moeten vormen van ‘de andere vakken’. De taal is een middel om te communiceren (bijv. tijdens het samenwerken), om van te genieten (bijv. bij het classicaal voorlezen), om de creativiteit van leerlingen te bevorderen (bijv. bij het schrijven van gedichten) en natuurlijk om (met elkaar) kennis te construeren (bijv. bij wereldoriëntatie).
IMO is een samenhangend pakket van activiteiten waarbij op inspirerende wijze alle taaldomeinen verbonden worden aan ‘andere’ doelen van het onderwijs. De activiteiten in IMO zijn erop gericht om scholen de mogelijkheid te bieden om inspirerende materialen en werkwijzen in te zetten om de doelen van het (meertalige, Friese) onderwijs te bereiken. De activiteiten zijn ontwikkeld op basis van een visie op onderwijs waarin wordt uitgegaan van onderstaande sleutelprincipes.
Sleutelprincipes van Inspirerend Meertalig Onderwijs
IMO hanteert drie sleutelprincipes die met elkaar zijn verbonden. Allemaal zijn ze gericht op het bevorderen van actief leren en betrokkenheid van leerlingen. Het meertalig perspectief erkent de waarde van de thuistaal van kinderen en moedigt het gebruik daarvan aan als een bron van leren. Bij dialogische interactie en cultureel leren ligt de nadruk op het belang van interactie en samenwerking tussen kinderen, waarbij ze met elkaar denken en redeneren over onderwerpen. Onderzoekend leren sluit daarbij aan door kinderen aan te moedigen om vragen te stellen, hypothesen te formuleren en zelfstandig op onderzoek uit te gaan. Deze benaderingen stimuleren nieuwsgierigheid, creativiteit en probleemoplossend vermogen bij kinderen, terwijl de leraar fungeert als begeleider en facilitator van het leerproces.
Meertalig perspectief
De thuistaal inzetten om talen te leren en om de kennis te vergroten.
Kinderen groeien op in een meertalige context. Ook in Fryslân is meertaligheid een feit en bestaat die meertalige context uit het Fries en het Nederlands, maar ook uit andere regionale varianten (denk aan het Bildts) en andere thuistalen van kinderen (van Arabisch tot Frans en van Engels tot Tigrinya). Al deze talen die de kinderen meebrengen vormen een bron van leren en zijn richtinggevend in de manier waarop het taalonderwijs wordt vormgegeven. Dat betekent natuurlijk niet dat een leraar al die talen moet spreken, maar wel dat de talige en culturele diversiteit er in de klas mag zijn en gewaardeerd wordt. Ook blijkt uit onderzoek dat meertalige kinderen de ruimte moeten krijgen de eigen taal te gebruiken in de klas, omdat het een belangrijke opstap is voor het leren van het Nederlands en het algemene leren.
Dialogische interactie en cultureel leren
Met elkaar praten, denken en leren in een betekenisvolle omgeving
Leren vindt altijd plaats in interactie tussen leraar en kinderen (klassikale interactie) of tussen kinderen onderling (samenwerkend leren). Het is daarom van belang om ruimte te geven aan interactie in de klas. Belangrijk hierbij is dat de kwaliteit van de interactie ertoe doet: met name dialogische interactie draagt bij aan het leren over allerlei onderwerpen, aan taalvaardigheidsontwikkeling en aan het experimenteren met taal als uiting van een creatief proces. Dialogische interactie vindt plaats in activiteiten die kinderen stimuleren tot met elkaar denken en redeneren over een onderwerp. Door met elkaar te praten, te denken en te leren ontstaat het inzicht en de waardering voor jezelf, de ander en de wereld. De activiteiten in IMO zijn erop gericht een voor kinderen betekenisvolle en functionele context te bieden, waarin ze uitgedaagd en gestimuleerd worden om hun taalvaardigheid, zowel schriftelijk als mondeling, verder te ontwikkelen.
Onderzoekend leren
Met elkaar onderzoek doen naar antwoorden op eigen vragen
Onderzoekend leren is een werkwijze waarbij kinderen actief betrokken zijn bij het ontdekken en verkennen van nieuwe kennis en inzichten. Het moedigt hen aan vragen te stellen, hypotheses te formuleren en zelfstandig op onderzoek uit te gaan. Door kritisch denken en samenwerking worden kinderen gestimuleerd om hun eigen kennis op te bouwen en te verdiepen. Onderzoekend leren bevordert nieuwsgierigheid, creativiteit en probleemoplossend vermogen bij kinderen. Het is een interactief proces waarbij de leraar fungeert als begeleider en facilitator, en waarbij de kinderen zelf actief betrokken zijn bij het construeren van hun eigen kennis.
Routes
IMO is begonnen als een project waarbij op basis van vragen van leraren en taalcoördinatoren meertalige activiteiten zijn ontwikkeld. Deze activiteiten richten zich soms op één of meerdere taaldomeinen, soms gaat het om materiaal dat de school in de les kan gebruiken, soms om een werkwijze of een didactische werkvorm. IMO is intussen uitgegroeid tot een samenhangend pakket van inspirerende materialen en werkwijzen waaruit de scholen kunnen kiezen. Door in de verschillende groepen meerdere activiteiten uit te voeren en/of de activiteiten op meerdere momenten in het schooljaar in te zetten, ontstaat een doorgaande leerlijn naast of in plaats van de taalmethode.
Met de schoolondersteuner en/of de ontwikkelaar van het IMO-materiaal kan de school de activiteiten inzetten en aanpassen, passend bij de eigen vragen en de eigen behoefte. YMU wordt daarmee een route naar een hoger Taalplan Frysk taalprofiel.
Op deze website zijn de activiteiten gestructureerd op basis van (mogelijke) vragen van scholen. Door te klikken op een van deze vragen, kan een keuze worden gemaakt voor een activiteit of werkwijze:
- Ik werk aan Fries en Meertaligheid op de creatieve middag
- Ik werk aan Fries en Meertaligheid in projectweken
- Ik werk aan Fries en Meertaligheid in de andere schoolvakken
- Ik werk aan Fries en Meertaligheid gekoppeld aan taaldomeinen
- Ik wil een training over een van de IMO-projecten en didactieken
- Ik wil alles weten als taalcoördinator
Toekomst
De provincie Fryslân heeft de subsidie Taalplan Frysk in elk geval verlengd tot 2028. Dit betekent dat IMO verder kan worden geïmplementeerd en ontwikkeld. Doelen fvoor de komende periode zijn:
- Bestaande projecten onderzoeken en uitbreiden
- De invulling van de routes verbreden met andere activiteiten/aanbod
- De nieuwe kerndoelen implementeren in het bestaande aanbod
- PR voor IMO versterken
- Samenwerking met de PABO door het aanbieden van o.a. DBE opdrachten
- Naast vragen van leraren en scholen het praktijkgericht onderzoek uitbreiden naar andere sectoren
- Samenwerking met andere partijen (zoals Semko en Afûk) versterken en uitbreiden met andere partijen (zoals Tresoar).
- …

Maaike Pulles
maaike.pulles@nhlstenden.com
Pellentesque dapibus hendrerit tortor. Praesent egestas tristique nibh. Sed a libero. Cras varius. Donec vitae orci sed dolor rutrum auctor. Fusce egestas elit eget lorem. Suspendisse nisl elit.
Voornaam Achternaam
Pellentesque dapibus hendrerit tortor. Praesent egestas tristique nibh. Sed a libero. Cras varius. Donec vitae orci sed dolor rutrum auctor. Fusce egestas elit eget lorem. Suspendisse nisl elit.
Voornaam Achternaam