Leesvaardigheid
Het goed en met begrip lezen is een belangrijke vaardigheid om deel te kunnen nemen aan de tegenwoordige maatschappij. Niet voor niets wordt er op scholen én in de media veel aandacht besteed aan leesvaardigheden. En toch… lezen is eigenlijk de uitkomst van een som waarbij kennis van de wereld, rijke authentieke teksten, leesmotivatie én het komen tot leerzame gesprekken niet te onderschatten componenten zijn. Hoe vatten jullie het lezen op? Als iets dat op zichzelf staat of iets dat juist in samenhang met andere taaldomeinen en vakken krachtiger wordt?
De conceptualiserende functie van taal wordt vaak niet bewust ingezet op scholen. Vooral het met elkaar in gesprek gaan en het samen werken aan een schrijfopdracht over de gelezen teksten verdiept het grip krijgen op de inhoud van die teksten (Van Koeven & Smits, 2021; Ros e.a., 2021). Ook het dialogische lezen hoort in dit rijtje thuis: wat maakt samenleesactiviteiten zo leerzaam? Hier kun je er alles over lezen.
Hoe bieden jullie het leesonderwijs aan? Herken je iets in je eigen onderwijs van bovenstaande? Hoe geven jullie vorm aan dit gegeven? Passen bovenstaande ideeën bij de werkwijze van je school?
Daarnaast ontdekken we ook steeds meer hoe belangrijk het is dat leerlingen langere tijd lezen over hetzelfde onderwerp, uiteraard vanuit allerhande verschillende soorten teksten (Cori-aanpak: Guthrie e.a., 2007), dit is bijvoorbeeld uitgewerkt in de aanpak ‘Focus op Begrip’ (Van Koeven e.a., 2021). Uit deze benadering blijkt al hoe belangrijk het is dat we het bij lezen niet meer hebben over strategieën maar dat de inhoud centraal moet staan. De nieuwe conceptkerndoelen Nederlands over literatuur sluiten hier prachtig bij aan: literaire gesprekken ofwel het praten over gelezen boeken, teksten, gedichten met de ‘Vertel eens’ aanpak van Chambers (2012) mag weer, moet zelfs! Bekijk ook het filmpje hieronder. Heeft je school een leesconsulent (dbos)? Dan kun je daar informeren naar de mogelijkheden! Vraag ook eens naar de mogelijkheden voor het Fries en meertalige boeken want ook in het leesonderwijs kan en mag nog veel meer ruimte worden gemaakt voor de thuistalen van alle leerlingen! Of doe mee aan Lêze om te Learen.
Literatuur
Onderstaand vind je een lijst documenten die je op weg kunnen helpen met het boeiend, gevarieerd en grondig vormgeven aan het hele leesonderwijs op jouw school. Door op de titels te klikken kom je bij een website of pdf-versie van het artikel.
Caeyers, E. (2024, 29 oktober). Exploratief spreken versterkt tekstbegrip.
Chall, J.S., Jacobs, V.A. & Baldwin, L.E. (1990/2021). Werken aan woordenschat. In A. van Gelderen, K. de Glopper, R. van Steensel & M. Marreveld (red.). Leer ze lezen, praktische tips uit onderzoek voor leraren basisonderwijs (pp. 66-70). Meppel: Ten Brink Uitgevers.
Chambers, A. (2012). Leespraat. Leidschendam: NBD Biblion.
Cornelissen, G. (2019). Literaire gesprekken in de klas. Amsterdam: Stichting Lezen.
Guthrie, J.T., McRae, A. & Klauda, S.L. (2007). Contributions of Concept-Oriented Reading Instruction to Knowledge About Interventions for Motivations in Reading. Educational Psychologist, 42. 237-250.
Hajer, M. & Meestringa, T. (2022). Taalsteun: meer dan een grabbelton. Tijdschrift Taal voor Opleiders en Onderwijsadviseurs, 12(22), 23-31. Enschede: SLO.
Oosterloo, A. (2015). Over boeken gesproken. Amsterdam: Stichting Lezen.
Pulles, M. (2023, 11 oktober). Dialogisch lezen in de klas (1): Praten over begrip van tekst.
Ros, B., Van Gelderen, A., De Glopper, K., & Van Steensel, R. (2021). Leer ze lezen, praktische tips uit onderzoek voor leraren basisonderwijs. Meppel: Ten Brink Uitgevers.
Van der Hoeven, J., Kooiker-Den Boer, H., Van den Bergh, H. & Evers-Vermeul, J. (2022). Combineren van lees- en schrijfonderwijs loont. In: R. van Steensel & T. Houtveen (red.). De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen. Stichting lezen, deel 35 (pp. 129-146). Utrecht: Eburon.
Van Gelderen, A. (2012). ‘Basisvaardigheden’ en het onderwijs in lezen en schrijven. Levende Talen Tijdschrift, 13(1), 3-15.
Van Koeven, E. & Smits, A. (2021). Rijke taal. Taaldidactiek voor het basisonderwijs . Amsterdam: Boom.
Van Steensel R., & Houtveen, T. (2020). De vele kanten van leesbegrip; Verslag van een literatuurstudie naar kernelementen van effectief onderwijs in begrijpend lezen. Levende Talen Tijdschrift, 21(3), 3-12.
Filmpjes
Onderstaande tegels brengt je bij inspirerende filmpjes.
Ook interessant:
Pellentesque dapibus hendrerit tortor. Praesent egestas tristique nibh. Sed a libero. Cras varius. Donec vitae orci sed dolor rutrum auctor. Fusce egestas elit eget lorem. Suspendisse nisl elit.
Voornaam Achternaam
Pellentesque dapibus hendrerit tortor. Praesent egestas tristique nibh. Sed a libero. Cras varius. Donec vitae orci sed dolor rutrum auctor. Fusce egestas elit eget lorem. Suspendisse nisl elit.
Voornaam Achternaam
