Mondelinge taalvaardigheid
Mondelinge taalvaardigheid ligt aan de basis van alle taalontwikkeling (Van den Branden, 2010). Het zelf komen tot taalproductie (mondeling of schrijven) is de katalysator tot het ontwikkelen van een goede schriftelijke taalvaardigheid (lezen én schrijven) en is bepalend voor het succes van leerlingen op school en in de maatschappij. Niet voor niets zijn er in de nieuwe (concept)kerndoelen Nederlands twee kerndoelen opgenomen over ‘interactie’. Een goede ontwikkeling van de mondelinge taalvaardigheid is juist ook erg belangrijk voor leerlingen die vanuit een taalarme achtergrond komen of leerlingen met een andere thuistaal. Voor deze laatste groep is het van belang dat juist ook hun thuistaal ruimte krijgt in het onderwijs.
De kwaliteit van de interactie doet ertoe! Juist daar liggen kansen om tot kwalitatieve taalproductie te komen. Hoe verloopt de interactie in de groepen bij jou op school? Wie is of zijn er vooral aan het woord? De leraar? De leerlingen? Hoeveel spreektijd hebben de leerlingen in je groep werkelijk? Recent onderzoek toont aan dat kleuters in een kleutergroep per dag ongeveer 8 tellen (!) de tijd krijgen om echt zelf zinnen te formuleren en uit te spreken. Hier kun je er meer over lezen.
En als er veel gesprekken worden gevoerd door de leerlingen, zijn dit dat exploratieve of meer competitieve en/of cumulatieve gesprekken? Waarom onze voorkeur uitgaat naar exploratieve gesprekken kun je hier lezen.
Zijn jullie collega’s op de hoogte van de verschillende participatiekaders waarbinnen gesprekken kunnen plaats vinden en weten ze deze bewust in te zetten? Lees ook: Walsweer, 2011.
Bovenstaande voorbeelden geven ook aan dat goede gesprekken niet alleen iets doen voor de taalontwikkeling maar ook voor het leren! Juist het onder woorden brengen van wat je denkt, het elkaar vragen stellen over wat wordt gezegd, zet de leer- en begripsprocessen in werking (Chambers, 2012). Hoe kun je dit ten volle benutten?
Literatuur
Onderstaand vind je een lijst documenten die je kunnen helpen bij het antwoord op bovenstaande vragen. Door op de titels te klikken kom je bij een website of pdf-versie van het artikel.
Brouwer, Tj. (2010). Denkgesprekken. Jeugd in School en Wereld, 94(7), 25-28. Tilburg: Uitgeverij Zwijsen.
Chambers, A. (2012). Leespraat. Leidschendam: NBD Biblion.
Hiddink, F. (2014). Gesprekken tussen leerlingen onderling en gesprekken met de leerkracht: een vergelijking. Tijdschrift Taal voor Opleiders en Onderwijsadviseurs, 5(8), 23-31. Enschede: SLO.
Jansen, I., & Tammes, A. (2024). Handreiking Rijke Gesprekken. Gesprekken die de taal-, denk- en kennisontwikkeling stimuleren . Amersfoort: SLO.
Leraar24. (2024, 13 augustus). Onderzoekend leren stimuleert ontwikkeling van kennis en taal.
Pols, W. (2015). Dialogisch onderwijs als talentherkenning.
Van den Branden, K. (2010). Hoe verloopt taalverwerving? Bijlage bij het Handboek taalbeleid basisonderwijs. Leuven: Acco.
Van der Veen, C., & Van der Wilt, F. (2020). Betere gesprekken met MODEL2TALK: Van ontwerp tot succesvolle interventie. MeerTaal, 8(1), 4-7.
Van der Veen, C., Van Kruistum, C. & Van Oers, B. (2016). MODEL2TALK. Dialogische gesprekken in de kleuterklas. Beter Begeleiden Magazine, (Januari 2016), 10-13.
Van Laere, M. & De Vries, R. (2018, 25 april). Hoe werk je aan rijke taal in de kleuterklas? Bekijk ook het filmpje hieronder.
Walsweer, A.P. (2011). Participatie en gezamenlijke kennisconstructie als basis voor (goed) taalonderwijs. Tijdschrift Taal voor Opleiders en Onderwijsadviseurs, 2(3), 45-54. Enschede: SLO.
Willemsen, A. (2020). De ‘open vraag’ als verzamelbegrip: Verschillende typen ‘open vragen’ en hun gevolgen voor klassengesprekken. Tijdschrift Taal voor Opleiders en Onderwijsadviseurs, 11(17), 10-13. Assen: Koninklijke Van Gorcum.
Filmpjes
Onderstaande tegels brengen je bij inspirerende filmpjes.
Training
Mocht je de beschikking hebben over E-wise, dan is de cursus ‘Onderlinge interacties bevorderen‘ ontzettend interessant!
Pellentesque dapibus hendrerit tortor. Praesent egestas tristique nibh. Sed a libero. Cras varius. Donec vitae orci sed dolor rutrum auctor. Fusce egestas elit eget lorem. Suspendisse nisl elit.
Voornaam Achternaam
Pellentesque dapibus hendrerit tortor. Praesent egestas tristique nibh. Sed a libero. Cras varius. Donec vitae orci sed dolor rutrum auctor. Fusce egestas elit eget lorem. Suspendisse nisl elit.
Voornaam Achternaam
